Vervolg van het artikel Een kop en staart in de rubriek #schrijftechniek. Lees het volledige artikel in het vijfde nummer van Schrijven Magazine van 2013. Bestel het nummer hier na.

In Laatste nacht in Twisted River, de twaalfde roman van John Irving, geeft de schrijver voor het eerst iets prijs over zijn werkwijze. ‘Ik heb het in mijn werk wel vaker over auteurs, maar nog nooit heb ik me geuit over het schrijfproces. Je moet eerst genoeg geschreven hebben, voordat je weet hoe het specifiek voor jou werkt. De eerste keer dat ik begon met de laatste zin en mij door het verhaal terugwerkte naar het begin, dacht ik dat het een ongelukje was. Grappig, de opening is hetzelfde als het slot. Mijn eerste boek was een historische roman. Ik vermoedde dat het daarbij hoorde. De eerste zin van De wereld volgens Garp is ook weer de laatste zin. Ik heb geprobeerd om het ergens anders neer te zetten, maar die zin versloeg mij. Het is geen methode want ik doe het niet bewust, maar het is wel mijn werkwijze geworden.’ Waarbij aan te tekenen valt dat de betekenis van de twee zinnen door de tekst een zekere verschuiving kent. De woorden kantelen als het ware. Van achteren naar voren.

Twee recente voorbeelden. In de roman Hoger dan de zee weet de Italiaanse schrijfster Francesca Melandri, wiens debuut Eva slaapt veelvuldig werd bekroond, de emoties van de personages van zeer verschillende pluimages mooi te isoleren door ze samen te brengen op een gevangeniseiland. De sfeer, de spanningsboog, de ontwikkeling van de personages en de scènes zijn allemaal goed. Op de valreep wordt de kracht van dit boek bijna teniet gedaan door de epiloog waarin uit de doeken wordt gedaan hoe het de personages dertig jaar later vergaat. Dat open doekje zorgt ervoor dat het verhaal een net te bedacht karakter dreigt te krijgen.

Door: Guus Bauer