Ze zijn grammaticaal juist voor vvt en het stoort daarom niet. Je kunt je held letterlijk laten denken: Ik ren al drie dagen, maar het is de moeite. Ik heb gelijk! Voor dag en dauw had Falco de eerste sporen van het beest ontdekt en sindsdien rende*) hij onafgebroken. Het was de inspanning waard. Ik heb gelijk! dacht hij. *) had gerend betekend dat hij daar inmiddels mee is opgehouden. Rende wil zeggen dat hij nog steeds ronddraaft. Ik heb je proefleesstuk niet gelezen. Wat je hier laat zien is geen flashback, want je bekijkt het door dat had en was (die hoort er ook bij, zoals in was geweest) vanuit het heden. Bij een echte flashback zet je het verhaal in de ovt of ott en plaatst het enige tijd terug, zoals het op dat moment gebeurt en niet zoals je er later op terugkijkt.

Er is ook een andere techniek van flashbacks. Ik weet alleen niet of je er wat aan hebt, want voor deze manier heb je veel meer woorden nodig: het werkt alleen als je echt iets te vertellen hebt over de ochtend. Als je alleen zonder meer wil zeggen dat hij het spoor vond en daarna rende, dan is het misschien wat omslachtig. Maar toch, het is altijd leuk om meer te weten, niet? Dus ik ga het je toch vertellen ;) De truc is om de lezer mee te nemen naar die ochtend, en dan te vertellen wat er tijdens de ochtend gebeurde, in de onvoltooid verleden tijd . 'Het was vroeg in de ochtend geweest toen Falco de eerste sporen van het beest had ontdekt*. De modder rond de oude vijver was omgewoeld en de afdrukken van scherpe hoeven leidden richting het woud**. Falco volgde het spoor. Hij rende de hele ochtend... etc. * Begin in vvt om aan te geven dat het een flashback is. ** Een beschrijving van de omgeving leent zich altijd voor een sprongetje naar de verleden tijd. Dat is ook logisch te verantwoorden: waarschijnlijk is nu (met 'nu' bedoel ik het tijdstip waarop Falco in de kreupelbosjes zit en het zwijn ziet) nog steeds zo. En om aan het eind van de flashback de overgang terug naar het 'nu' duidelijk te maken, gebruik je even weer de vtt: 'Aan het eind van de middag had hij het zwijn dan eindelijk gevonden. Falco tuurde tussen de bladeren naar het enorme beest.' En we zijn weer terug.

Interessant vraagstukje waar denk ik veel schrijvers moeite mee hebben. Je zit gewoon even met je tijden te kloten en je vreest toch dat de verwarring intreedt bij de lezer. Ik schrijf in OVT en schakel meestal door naar VVT, met alle gevolgen van dien (een hoop hadjes en wasjes). Dit is grammaticaal correct, maar het staat niet altijd even mooi inderdaad. Volgens mij is het wel mogelijk om als je eenmaal in de flashback zelf zit, de OVT te gebruiken. Dan kun je met een VVT-stukje weer terugschuiven naar het 'heden' (voor zover dat bestaat in een OVT-verhaal). Vervolgvraagje hierin: Als een HP een letterlijke quote herinnert, moet die dan tussen aanhalingstekens en zo? Volgens mij wel namelijk.

Rudez, antwoord op je vraag, ja, zou ik wel doen, tenzij de quote een duidelijke gedachte van de persoon is in dit moment, dan niet, maar laat je de quote zien in een flashback zoals die op dat moment plaats vond dan, ja. Heb je Diana Silver hierboven gelezen? Zij geeft met een voorbeeld heel mooi aan hoe je van VVT naar OVT kunt gaan in een flashback.

Ik had iets anders begrepen, nienkea, nee, ik denk niet dat dit juist is, of als het wel juist is vind ik zo erg verwarrend. Ik zou dan de aanhalingstekens voor Jullie en na te nemen weglaten. Als het dan niet duidelijk is wie wat zegt kun je misschien overwegen dat deel schuin te drukken?

**Off topic alert** De kink zit 'm er denk ik in dat dit voorbeeld geen flashback is, maar directe rede. Rudez zegt: 'De meester zei gisteren nog: jullie hoeven de boeken morgen niet mee te nemen. Dus dat heb ik ook niet gedaan.' Het is maar de vraag of de meester dit letterlijk zo gezegd heeft. Dit is hoe Rudez zich herinnert wat de meester zei. Het is waarschijnlijk geparafraseerd en dat is waarom de dubbele aanhalingstekens vreemd staan. Daarnaast, vind ik directe rede in voltooid verleden tijd altijd wat onwerkelijk klinken: Nienke liep over straat en dacht aan wat Rudez haar gezegd had. Hij was midden op de dag haar klaslokaal binnengestormd. 'Nienke,' had hij gezegd, 'interpunctie is slechts een middel om je doel te bereiken.' Dat 'had hij gezegd' doet mij wat overdreven aan (hoewel niet onjuist. Nota bene dat hier aanhalingstekens horen, om Rudez' vraag te beantwoorden.) Maar liever zou ik dan schrijven: Nienke liep over straat en dacht aan wat Rudez haar gezegd had. Hij was midden op de dag haar klaslokaal binnegestormd en had haar gezegd dat interpunctie slechts een middel was om het doel te bereiken. Anderzijds, wanneer je een flashback in de ovt brengt, dan staat directe rede al veel netter, in mijn ogen: Nienke liep over straat en dacht aan wat Rudez gezegd had. Gisteren stormde hij midden op de dag haar klaslokaal binnen. 'Nienke,' zei hij, 'interpunctie is slechts een middel om je doel te bereiken.' Hier zijn de aanhalingstekens dan ook meteen verplicht. (Als Yrret dit leest legt hij radeloos zijn hoofd in zijn handen. Ze leert het nooit, die mierenneukende regelnicht, denkt hij.)

Haha dank voor de input mensen! Het 'had hij gezegd'-stukje is precies wat ik bedoelde :) Inderdaad weer ontopic!

Ja, sorry voor de off topicness ;) Terug naar de wasjes en hadjes: je zou deze 'flashback'-zinnen wat meer kunnen verspreiden door de 'nu'-tekst. Een beetje zo: 'Falco hijgde. Hij had de hele ochtend gerend zonder te rusten. Hij tuurde door de bladeren naar het zwijn. Het was het waard geweest. Hij had gelijk gehad!' Niet het mooiste voorbeeld, maar het is maar om te illustreren wat ik bedoel. Voorts kun je ook hadjes en wasjes meer afwisselen, om de woordherhaling iets minder in het oog te laten springen. 'Had ontdekt' zou bijvoorbeeld 'was tegengekomen' kunnen zijn. Ik denk dat het erop neer zal komen een goede balans in je tekst te vinden door middel van kleine veranderingen. Kun je daar wat mee?

Hoe kan ik de sfeer hetzelfde houden en de woordjes had, hadden omzeilen? (...) Mijn beginzin luidt: Voor dag en dauw had Falco de eerste sporen van het beest ontdekt en sindsdien had hij onafgebroken gerend. Het was de inspanning waard geweest. Hij had gelijk gehad!

Er is een aantal problemen met deze zinnen. 1. Er zit een probleem in Voor dag en dauw en had ontdekt. Bij een moment dat nog beginnen moet (voor dag en dauw) past geen voltooid werkwoord. Aannemelijker zou zijn: 'Nog voor de dag begonnen was, had Falco sporen van het beest ontdekt.' Dan heb je twee keer v.v.t. en dat is consistent. Ook niet storend, trouwens, maar gewoon logisch, dat was en had in deze zin. Als je Voor dag en dauw er toch in wilt houden, zou je een samenstelling kunnen maken als: Voor dag en dauw was Falco opgestaan. En dan verdergaan met het verhaal. 2. Er ontbreekt informatie - én er is informatie teveel, en dat tegelijkertijd. De informatie die ontbreekt is: waar of hoe heeft Falco de sporen ontdekt? Want dat hangt samen met zijn rennen. De informatie die te veel is, is: de eerste sporen van het beest. Is hij uit de lucht komen vallen en zijn op een bepaald punt - precies waar Falco zich bevindt - de sporen duidelijk geworden? Of zijn het de eerste sporen die Falco ziet? Of is het voor het eerst dat Falco de sporen ziet? Die eerste, dat is te veel, want het schept onduidelijkheid, en duidelijk moet je zijn. Je kunt het probleem ondervangen door iets te schrijven als: Bij zijn eerste stap buiten de deur had hij de sporen van het beest ontdekt. Dan heb je de ontbrekende en de te overvloedige informatie in één zin bij elkaar, en het beeld is duidelijk, althans duidelijk genoeg. Pas wanneer het beeld duidelijk is, kun je de lezer het verhaal verder invoeren. Stel dat je het zó zou schrijven (*): Nog voor de dag begonnen was, had Falco sporen van het beest ontdekt. Direct bij zijn eerste stap buiten de deur. Daarna was het rennen geweest. Onafgebroken. Tot hier. < En dan bij hier noemen waar dat is. Want de lezer moet dat weten. Om je had-jes te vermijden, kun je gebruikmaken van onvolledige zinnen. Dat wisselt af, en onvolledige zinnen geven snelheid aan het verhaal. Die snelheid heb je nodig, want het is een spannend verhaal, met zo'n beest. Ik hoop dat het een beetje duidelijk is wat ik bedoel: omschrijf heel secuur wat je wilt vertellen. Dat hoeft niet uitgebreid, liefst niet. Het best met zo weinig mogelijk woorden, maar wel zó to the point dat de lezer 'mee' kan. Hij moet 'erbij' zijn. En dan lossen de had-jes volgens mij vanzelf op. Tot slot kun je je afvragen of

Het was de inspanning waard geweest. Hij had gelijk gehad!

noodzakelijk is. Als je de was-jes en de had-jes wilt minderen, laat je dit weg. Misschien kun je het op een andere plaats kwijt, een paar zinnen later. Misschien kun je Falco dit laten zeggen, zuchten, denken: 'Had ik tóch gelijk!' En dat geeft ook weer levendigheid aan het verhaal, zo'n mini-monoloogje. (*) Het kan natuurlijk op veel meer manieren; dit is alleen een voorbeeld, niet een must.

Het was niet echt off topic, het was gewoon ff een ander topic tussendoor :nod: Ja ik ga er weer mee aan de slag! Dus thx

Dat is hetzelfde. :)

Inderdaad Thérèse, jouw advies is heel verhelderend! ☺

Er is nog iets: Jij struikelt nu over de 'hads' in je verhaal, maar een lezer, die het voor het eerst ziet, zal het waarschijnlijk niet opvallen. 'Had' is een tamelijk onzichtbaar woord, in tegenstelling tot bijvoorbeeld 'dauwdruppels'. Je moet ook oppassen met alles eruit filteren of vermijden, want dan is je natuurlijke manier van vertellen weg.

Ik ben een boek aan het lezen waarin de flashbacks in TT zijn gezet. Heel bijzonder en niet storend.

ja zeker een bladzijde het boek is overigens uit de vijftiger jaren

Nee gewoon gedachten het is wel een oorlogsboek trouwens maar veel tell en ouderwets taalgebruik [Vermoedelijk verstuurd vanaf mijn smartphone en daarom gewoonlijk zonder opmaak en nauwkeurige formuleringen]

Is een Sonim 3G een smartphone?

Een beetje laat misschien, maar ik hoop dat er nog een reactie komt. Probleem: ik worstel met tijd voor flasbacks in verhaal dat geschreven is in o.t.t. Aanvankelijk dacht ik dat het logisch is de flashbacks ook met v.v.t te beginnen en dan zoetjesaan over te gaan naar de o.v.t. Maar nu begin ik te twijfelen of ik toch niet beter de flashbacks met v.t.t. kan beginnen. Het vreemde is, dat zo'n beetje alle informatie over flashbacks gegeven worden met als basistijd de o.v.t. Misschien is er iemand van jullie die me wat verder kan helpen? Fragment: Wat moet ze de rest van de dag doen? In de tuin hangen, televisie kijken? Facebook, Whatsapp en al het andere op haar smartphone is voorlopig voor haar van de baan. En tastbare vrienden heeft ze niet in Mensingen. Waar wel eigenlijk?, denkt ze. Die Lotte deed vandaag opeens aardig. Maar er stak wat achter, dat werd wel duidelijk. En tenslotte is Lotte ook te jong om vriendin mee te zijn. ‘Als je eens ging zwemmen’, stelde haar moeder deze week voor. ‘Dat vond je altijd leuk, Anouk. Ze zwemmen bij Westeresch in de beek. Hartstikke leuk, en misschien zie je oude bekenden, van school.’ Haar moeder vindt van alles leuk, en kan zich moeilijk voorstellen dat ze die oude bekenden liever niet terugziet. Met de nek zullen die haar aankijken, dat weet Anouk zeker. Een uithuisgeplaatste, wat een schande! De zin: 'Als je eens ging zwemmen', stelde haar moeder deze week voor. Zou ik die ook kunnen schrijven als: had haar moeder deze week voorgesteld. Ik heb uiteindelijk voor de eerste versie gekozen, maar vraag me af of de tweede versie ook kan. Graag jullie mening.

Gerritje, je vraag haakt wel aan bij het onderwerp, maar als je een antwoord wilt op een vraag in een specifiek stuk tekst, is Proeflezen daarvoor de geëigende plaats.

Sorry, maar het is puur en alleen bedoeld om een antwoord te krijgen op deze specifieke vraag. Het stukje tekst is de inleiding naar het probleem: kan ik van de o.t.t. naar v.v.t. om een flashback in te leiden, of heeft de o.v.t. of misschien de v.t.t. de voorkeur? Ik kan natuurlijk een nieuw forumonderwerp starten, als dat de voorkeur heeft.