De spaarpot van je personage

Als je een personage gaat schrijven, biedt een personagebiografie een handig overzicht van diens doen en laten en geschiedenis. De spaarpot kan je veel over de financiële situatie en daarmee veel over de letterlijke en figuurlijke (morele) waarde van je personage vertellen.

Wat zegt geld of rijkdom in een boek?

Net als in het echte leven bepaalt geld tot op zekere hoogte hoe je je leven kan leiden. Kan je door een gebrek eraan nauwelijks overleven of heb je door een overvloed eraan alles wat je hartje begeert en kan je alle dromen najagen, omdat het allerlei deuren opent?

Zodra de financiële situatie in een boek wordt genoemd, is meestal een van deze twee uitersten aan de orde. Het gemiddelde salaris is op zichzelf niet bijster interessant voor een verhaal of plot  
“Met een volledig gemiddelde salaris doet mijn personage niets bijzonders, dus beschrijf ik de tripjes naar de supermarkt en de keer dat het op internet scrolt naar een leuke reisaanbieding.” Gaap… Het salaris an sich voorkomt of voorspelt niet dat de supermarkt overvallen wordt of de zwemvakantie in het water valt.

De aanwezigheid van een spaarpotje

Kijk eerst eens of je personage wel een spaarpotje heeft. Zo niet, dan is dat meestal omdat je personage:

• te arm is om te sparen
• schulden heeft
• een gat in de hand heeft

Soms is er sprake van een van deze dingen, maar twee of soms het alle drie kan. Komt dat door omstandigheden waar je personage niets aan kan doen? Is het in armoede opgegroeid, bijvoorbeeld? Komt het in de schulden door domme pech of heeft het nooit geleerd hoe het verstandig met geld om moet gaan? En dat gat in de hand, is dat zorgwekkend en gaat dat richting schulden of is je personage iemand met het motto ‘Carpe Diem’ die niet per se voor iets wil sparen, maar desondanks verantwoord met geld omgaat?

Kijk ook eens waarom je personage spaart, als het dat kan:

• als appeltje voor de dorst
• voor een (extravagante) luxe-uitgave
• om de kinderen later te kunnen laten studeren

In deze spaardoelen zitten waarden of karaktertrekken verstopt.

• Controle willen hebben of houden
• Waarde hechten aan luxe
• Zorgzaamheid

Spaargeld opnemen

Dan is er nog het moment waarop je personage het spaargeld opneemt, of dat zou doen. Dat kan ook veelzeggend zijn. Denk aan:
Nooit: je personage is een echte Dagobert Duck en gunt niemand iets financieels: zichzelf en/of anderen.
Als het spaardoel is bereikt na maandelijks een vast bedrag te hebben gespaard: je personage is gedisciplineerd.
Zodra een vriend in nood verkeert: dit personage zet anderen vaker op de eerste plaats dan zichzelf.

Als een van deze uitgesproken redenen van toepassing is, kan je dat vaak ook in het plot verwerken.

De illegale spaarpot

Sluist je personage geld weg en heeft het ergens ‘ongezien’ veel geld? Dat is hoe dan ook iets wat in je plot terug moet komen: het is veel te spannend om te laten liggen! Ga maar na: wat is er zo belangrijk aan geld of aan de plannen die je personage ermee heeft dat het een fikse boete of celstraf riskeert op het moment dat dat geld ontdekt wordt? En in hoeverre speelt de gedachte dat je personage wel eens gesnapt kan worden door het hoofd? Ongetwijfeld levert dat genoeg op om een plot mee te vullen. Vergeet ook niet te bedenken welke andere personages op de hoogte zijn van dit geld. Of juist niet: hoe dan ook zal een geheim als dit gevolgen hebben voor de relaties die de personages onderling hebben. Je personage zal proberen – of probeert samen met anderen- om een leugen in stand te houden, of andere relaties lopen erdoor stuk.

De illegale spaarpot is een erg interessante trope voor een thriller!

Over de auteur

Nadine van de Sande is freelance copywriter en schrijfster. Op verhaalentaal.blog post ze wekelijks een uitgebreide tip voor creatief schrijven. Daarnaast doceert ze een cursus autobiografisch schrijven bij de Ondernemersschool. Als manuscriptredactrice en schrijfcoach helpt ze schrijvers het beste uit hun werk te halen.